Przepisy ustawy o ochronie przyrody określające zasady odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez niektóre gatunki zwierząt objęte ochroną (żubry, wilki, niedźwiedzie, rysie i bobry) nie są sprzeczne z konstytucyjnymi zasadami równości i równej ochrony praw majątkowych – orzekł w poniedziałek Trybunał Konstytucyjny.

28 września 2015 r. Trybunał Konstytucyjny w 5-osobowym składzie rozpoznał wniosek Prokuratora Generalnego dotyczący szkód powodowanych przez objęte ochroną gatunkową zwierzęta dziko występujące. Zdaniem wnioskodawcy objęcie odszkodowaniami wypłacanymi przez Skarb Państwa tylko szkód wyrządzonych przez określone gatunki zwierząt podlegających ochronie (żubry, wilki, niedźwiedzie, rysie i bobry) jest sprzeczne z zasadami równości i równej ochrony praw majątkowych (art. 32 ust. 1 i art. 64 ust. 2 Konstytucji).

Prokurator Generalny zakwestionował konstytucyjność dwóch przepisów ustawy o ochronie przyrody: art. 126 ust. 1 – który określa zasady odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez niektóre gatunki zwierząt objęte ochroną (żubry, wilki, niedźwiedzie, rysie i bobry) i art. 126 ust. 4 – który określa zasady współdziałania właścicieli lub użytkowników mienia narażonych na szkody wyrządzone przez wskazane powyżej gatunki zwierząt chronionych z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska lub dyrektorem parku narodowego w celu zabezpieczenia przed szkodami.

Trybunał w tej sprawie nie podzielił stanowiska wnioskodawcy i orzekł, że że art. 126 ust. 1 oraz 4 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody jest zgodny z art. 32 ust. 1 i art. 64 ust. 2 Konstytucji. TK stwierdził, że nie istnieje ogólne prawo do odszkodowania od Skarbu Państwa dla określonej kategorii podmiotów, a standard wyznaczony treścią art. 77 ust. 1 Konstytucji obejmuje rekompensatę za szkody wyrządzone przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej – taka sytuacja nie występuje w rozpatrywanej sprawie.

Trybunał argumentował, że ustanowienie ochrony gatunkowej zwierząt mieści się w konstytucyjnie określonym obowiązku ochrony środowiska (który odnosi się do wszystkich obywateli, a nie tylko do władz publicznych) przypomniał również, że Konstytucja dopuszcza możliwość ograniczenia korzystania z określonych praw i wolności, zgodnie z zasadą proporcjonalności (m.in. z uwagi na konieczność ochrony środowiska). TK podkreślił, że zakres odpowiedzialności odszkodowawczej Państwa za szkody wyrządzone przez zwierzęta chronione może zostać poszerzony – Rada Ministrów może bowiem, w drodze rozporządzenia, określić inne gatunki zwierząt chronionych wyrządzających szkody, za które odpowiada Skarb Państwa.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 września 2015 r., sygn. akt K 20/14