W każdym przypadku nakładania przez gminę obowiązków na jej mieszkańców, gmina zobowiązana jest do legitymowania się upoważnieniem mającym swe źródło w przepisie rangi ustawowej, a brak takiej legitymacji prowadzi do naruszenia art. 7 i 94 Konstytucji RP – tak Wojewoda Mazowiecki uzasadnił rozstrzygnięcie stwierdzające nieważność uchwały nakazującej mieszkańcom gminy Cegłów walkę z barszczem Sosnowskiego na swoich posesjach.
Rada Gminy Cegłów (województwo mazowieckie, powiat miński) w dniu 25 września 2014 r. podjęła uchwałę w sprawie zwalczania rośliny z gatunku barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi) z terenu gminy Cegłów. W uchwale zobowiązano właścicieli nieruchomości (przy czym jak właścicieli nieruchomości w rozumieniu uchwały traktuje się także użytkowników wieczystych oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne podmioty władające nieruchomością) do likwidacji z terenu swoich posesji tej rośliny. Ponadto w uchwale przewidziano, że za naruszenie przepisów zawartych w tej uchwale przewiduje się kary grzywny wymierzone w trybie i na zasadach określonych w Kodeksie wykroczeń. Podstawę prawną do wydania niniejszej uchwały stanowił art. 7 ust. 1 pkt 1 oraz art. 40 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.
Wojewoda Mazowiecki rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia 21 października 2014 r. stwierdził nieważność wspomnianej uchwały. Uznał, że żaden z przywołanych w podstawie prawnej uchwały przepisów nie przyznaje radzie gminy kompetencji do nałożenia na właścicieli nieruchomości obowiązku „likwidacji z terenu swoich posesji rośliny gatunku barszcz Sosnowskiego”. Wojewoda w rozstrzygnięciu zauważył też, że na mocy art. 48 ustawy Kodeks wykroczeń przepisy części ogólnej Kodeksu wykroczeń stosuje się do wykroczeń przewidzianych w innych ustawach, jeżeli ustawy te nie zawierają przepisów odmiennych. Żaden z przepisów ustaw nie przewiduje możliwości ustalenia odpowiedzialności za niedopełnienie określonych obowiązków wyłącznie na mocy uchwały rady gminy, więc i w tym zakresie radni działali bez podstawy prawnej.
Barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi) jest okazałą rośliną – osiąga wysokość do 5 m. Jej miejscem pochodzenia jest Kaukaz. W latach 70 XX wieku, roślinę sprowadzono do Polski jako roślinę paszową, którą próbowano wprowadzić do uprawy głównie w Państwowych Gospodarstwach Rolnych. po nie udanej eksperymentalnej próbie uprawy okazało się, iż roślina ta nie spełnia przyjętego założenia, a wręcz stwarza olbrzymie zagrożenie dla otoczenia. Wskutek kontaktu z rośliną z odsłonięta skórą powstają trudno gojące się bąble, których rany i blizny zostają na lata. Poza niebezpiecznym zetknięciem z rośliną, równie niebezpieczne jest przebywanie w jej otoczeniu w silnie nasłonecznione dni. Roślina ta wydziela lotne olejki eteryczne, których wdychanie w większych stężeniach może powodować zawroty głowy, wymioty a nawet zaburzenia świadomości. W konsekwencji zaprzestano jej dalszej uprawy.
Szczegóły:
Uchwała Rady Gminy Cegłów z dnia 25 września 2014 r.
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Mazowieckiego z dnia 21 października 2014 r.
