Pomimo odroczenia przez Trybunał Konstytucyjny o 18 miesięcy utraty mocy obowiązującej uznanych za niekonstytucyjne przepisów art. 88 ust. 1 pkt 2 i art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, w indywidualnie określonych sytuacjach Sąd może odmówić zastosowania ww. przepisów – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
Przypomnijmy, Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 1 lipca 2014 r. (sygn. akt SK 6/12) orzekł, iż obowiązkowe nałożenie administracyjnej kary pieniężnej za usunięcie bez wymaganego zezwolenia lub zniszczenie przez posiadacza nieruchomości drzewa lub krzewu, w sztywno określonej wysokości, bez względu na okoliczności tego czynu jest niezgodne z konstytucją, tj. stwierdzono, że art. 88 ust. 1 pkt 2 i art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody są niezgodne z art. 64 ust. 1 i 3, w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Jednocześnie TK uznał za konieczne odroczenie o 18 miesięcy (do 15 stycznia 2016 r.) utraty mocy obowiązującej uznanych za niekonstytucyjne przepisów.
4 grudnia 2014 r. Naczelny Sąd Administracyjny rozpatrując skargę kasacyjną mieszkańca Krakowa, któremu wymierzono administracyjną karę pieniężną w wysokości ponad 51 tys. zł za usunięcie dwóch drzew gatunku żywotnik (tuja), bez wymaganego zezwolenia – wydał precedensowy wyrok w tym zakresie. Sąd uznał, że w wyjątkowych sytuacjach może odmówić zastosowania, uznanych za niezgodne z Konstytucją, przepisów art. 88 ust. 1 pkt 2 i art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, pomimo odroczenia przez TK utraty ich mocy obowiązującej.
W takich okolicznościach należy jednak każdorazowo uwzględniać cel omawianego odroczenia. Trybunał Konstytucyjny odłożył moment wyeliminowania kontrolowanych w sprawie przepisów z obrotu prawnego, z uwagi na konieczność objęcia dalszą ochroną drzew lub krzewów przed zagrożeniem niekontrolowanego ich wycinania. Sprawa nieszczęśnika z Krakowa, dotyczy natomiast kary wymierzonej za wycięcie drzew bez zezwolenia. Nie jest to więc sytuacja, którą analizował TK w kontekście odroczenia utraty mocy obowiązującej przepisów, których konstytucyjność została zakwestionowana. Nie dotyczy ona bowiem mechanizmów (prewencyjnej) ochrony przyrody, a więc odstraszenia przed potencjalnym, nieuprawnionym wycięciem drzew lub krzewów, ale stanu już po jego zniszczeniu.
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił przedmiotową decyzję wymierzającą karę pieniężną za usunięcie drzew bez wymaganego zezwolenia. Argumentował, że w okolicznościach rozpatrywanej sprawy, biorąc pod uwagę wysokość orzeczonej kary pieniężnej w stosunku do sytuacji materialnej skarżącego wykazanej w toku postępowania, a także jego wiek, karę tę należało uznać za nieproporcjonalnie wysoką, a tym samym naruszającą art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 grudnia 2014 r., sygn. akt II OSK 2696/14
Szczegóły:
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 lipca 2014 r. sygn. akt SK 6/12
